Novela

Nada acontece na ficción.
Nada perdura no devir.

NON LEMBRO exactamente a hora ou o lugar,
Mais sei que foi nalgún daqueles bares rancios
Que entón daban acougo a seres transeúntes:
Poetas, vagabundos e músicos errantes.

Eu tiña vinte versos escritos sobre a pel
E todos vinculados aos anos que vivira
Mais sempre construídos coa métrica do outono
E o ritmo do crepúsculo nas tardes de setembro.

E ela, que era acaso un pouco máis sombría
Pois lera con fruición nos libros de Neruda,
Chegaba desde o centro dun bosque con palacios
Ferida por quen sabe qué nube ou qué presaxios.

O certo é que a encontrei na lúa da mirada,
Un anxo que proviña dos tempos en que fora
A noite dos seus pais, a tarde dos seus tíos,
A alba duns avós que outrora se perderan
Nos mares das viaxes por rutas da Arxentina.

Non tivo nunca nome ou pode que o perdese
Espida como andaba nas páxinas dos libros
Ou mesmo algún agosto naquelas longas praias
O ano en que empezaron os soños e o delirio.

Mais sei que se chamaba dun xeito inesquecible:
Canción, acaso Area ou pode que Linguaxe,
Algunha desas vellas palabras que remiten
A ecos doutros ecos, a sombras doutras sombras.

Mais viña sempre chea da lúa a media noite,
Vestida como as luces que feren a mirada
Cun brillo de ebriedade, coa sombra doutras sombras.

Canción era, por tanto, muller namoradiza
Que a todos se achegaba, que a todos seducía
Coa música e o voo. Así que non foi dada
Opción, alternativa, e tiven que renderme,
Chegadas como eran as horas para Amor.

E xuntos derrubamos as tardes sobre os lirios.

O certo é que unha noite fuximos a soñar
Os campos que se abrían do Miño cara abaixo
Coa insólita ebriedade que dan os vinte anos
E o voo dun automóbil que alguén nos emprestara.

As bocas como pértegas saltando contra o ceo,
As bocas que cantaban cancións da lúa negra,
As bocas que inclinaran o paso para ver
As cores albacentas dos mármores dos brazos,
Dos brazos das estatuas, dos brazos arrincados,
Dos brazos que perderan o día en que chegaron
Milleiros de soidades.

Qué imaxe pode haber máis próxima á ledicia
Que aquela de dous mozos unidos pola ollada
Quilómetros facendo, por vilas, por cidades,
O fume dos cigarros sumíndose na néboa,
Os corpos sobre os leitos das fondas máis baratas,
E o mar á nosa beira, guiándonos calado.

A noite xa empurraba o río baixo as casas
Seguindo a longa liña das luces polas beiras
A tarde en que chegamos a Lisboa.

Dos días que pasamos sumidos nun hotel
Que as pombas perturbaban, moi perto do Chiado,
Non gardo máis memoria que a sombra dos seus brazos
No instante de apertarme con forza ou con sixilo.
E acaso a melodía do viño percorrendo
As longas avenidas do meu sangue,
As grellas espallando aromas de comida,
Os libros que compramos, a música que oímos,
Daquela, cando todo, sen dúbida, podía
Seguir outro camiño, tomar outro percurso.
Tamén a certidume de estar a atravesar
As portas que me abrían o templo do porvir
Agora que despois da longa mocidade
Por fin podía entrar pisando cos meus pés
Nas salas en que ardían insomnes os poetas.

Alí soñaba o gozo con ser unha caricia
Con ser unha gozosa mirada sobre a brisa
Un número de luz a abrir os diafragmas
Das cámaras, dos ollos,
Un número de brillos de diamante.

E nada había triste de tanta que era a perda.
Perder era unha longa ferida que sangraba,
Un río que xurdía do corpo até chorar,
Un río que fundaran cadáveres de lágrimas.
Así que lle roubei a boca e quixen ir
Así polos navíos en busca dunha illa
Así por unha lúa de asombros e distancia.

Que lástima que todo, ao cabo, fose falso,
Que todo se rendese co estrépito da tarde,
Que os anos se vertesen por riba daquel voo
Deixándonos o lume da heroica singradura
Deposto ante o fracaso, final e consumido.

Mais brillan inda ao fondo dos meses abatidos
Estralos e faíscas da pel contra outra pel,
A lúa esparexendo sinais de pratas altas
Nos vidros que contiñan un viño ben maduro,
As fondas ruidosas de chan entaboado,
O sol sobre as terrazas na hora do café,
Umbrías librarías con séculos de luz,
Con séculos de tomos, con décadas de azul,
Abríndose ante nós, marítima viaxe,
E as ganas de ser sempre insólitos, alleos,
Distantes, escollidos, estraños estranxeiros.

Quen garde no profundo das vellas cicatrices
Algún dos arrecendos que paso a describir
Terá que derrubarse no medio da novela,
Deixar que pase o pranto, que o choro se esparexa,
Que o pouso memorial de prístinas suturas
Desprenda algo de sangue, de dores consumidas
Que agora se renovan e emprenden novo voo.

Pois cómo non chorar lembrando aqueles barcos,
O xeito en que dobraban o lombo para entrar
De proa contra o porto;
Ou cómo non verter sequera algunha bágoa
Ao abrir de novo o peito ao vento que chegaba
Celeste derramando a néboa luminosa
E fría desde o Atlántico.

Ou cómo non deixar que a voz se quebre e rompa
Sentindo novamente a pel entre o salitre,
O corpo alí entregado na ofrenda das areas,
Os labios que se abrían, a lingua que achegaba
Un líquido agridoce con restos de tabaco.

Recordo o corpo dela espido fronte ao mar,
Facendo un ritual de ondas e de danza,
E aquelas ebriedades, sen présa por partir,
Sen présa por tecer o texto da existencia,
Perdidos por ningures, quén sabe en qué lugar,
Seguindo o rastro incerto de estradas secundarias.

Recordo algún mencer despois de noite insomne,
Despois de noite enteira disposta baixo a lúa,
A lúa que, rotunda, deixábanos andar
Sen luces polas praias, polos campos.

Medrou a cabeleira e a barba debuxou
Sinais de sombra e gozo na flor da mocidade,
Na flor daquela cara que eu tiña hai trinta anos,
Na cara que perdín, que foi baixando un río
De árbores queimadas.
A cara que aínda asoma gravada nunha foto,
A cara co seu brillo, coa luz da inxenuidade,
Nos ollos acendidos, a cara que se foi,
Que acaso se perdeu ou disque me roubaron.

A cara, en fin, que agora xa non teño.
Igual que xa non teño aqueles vinte anos.
Mais teño estoutra cara, a cara de vivir,
A cara de ir morrer en décadas vindeiras,
A cara de estar lendo agora esta novela,
Dispondo un novo verso sen máis que vos dicir.

MEDITACIÓNS E XURAMENTO DO RABINO DE FISTERRA (DAS PÁXINAS APÓCRIFAS DA HISTORIA DE GALICIA)

Dos longos territorios, insólitas paraxes
Que forman a nación
Daqueles que exiliados moramos na Galiza
E nunca conseguimos que fose este país
En algo semellante a aquel do que partimos
En tristes, en funestas xornadas, tempo atrás,
Nos días en que houbemos de darlle ás nosas vidas
O rumbo do desterro, a luz da expatriación,
Ningúns máis singulares, máis dados ao prodixio
Que aqueles que se abren no pórtico do Ensoño.

Por máis que fosen gratas as horas da acollida,
Oh nunca conseguimos deixar de imaxinar
Aquilo que sería a patria abandonada
De estarmos nós alí, de nunca ter partido.
Por iso procuramos con va perseverancia
Que queiran estas terras, que poidan estas chairas
En algo semellarse a aquelas que reúnen
O voo das avenidas, dos belos edificios,
En ritmos circulares de sombras, arredor
Do templo que, fundado por sabio soberano,
Columnas erixía en longas espirais.

Mais nunca foi Santiago en nada semellante
Á terra renunciada, feliz Xerusalén,
Por máis que na procura do templo derrubado
Canteiros empregásemos, peritos enxeñeiros,
Na empresa de erixir aquelas torres
E ás pedras darlles forma de chuvia e de loucura.

Acaso atraizoounos o brillo da memoria,
O feito de ensoñarmos en longas xeracións
De xastres, zapateiros, e músicos, copistas,
Un mundo que non era, que só se debuxaba
Nos lenzos interiores, nas páxinas secretas.

Por iso este país, maldito territorio
Ao incerto sometido,
Xamais reconstruído nun soño de devacle,
Na sombra lateral da europa devalante,
Non puido ser, non foi sequera unha aparencia

E así ficou en néboas, en espantos,
En pasmos e sorpresas, de asombro e turbación.

Rabino dos solpores fisterráns, percorro esta outonía.
Moi poucos somos hoxe. A centos preferiron
Deixar estas aldeas, fuxir destes casares
Que aínda soñan célticas brebaxes e menciñas.
Mais xuro que encheremos coa luz da intelixencia
As sombras do país, oh ti Xerusalén
Por sempre relembrada, por sempre na distancia.