No Museu de Braga  (Museu de Arqueologia D. Diogo de Sousa) encontrei esta alfaia: “O tempo é como um rio que os acontecimentos formassem, um rio tormentoso. Mal uma coisa se anuncia, ei-la que já se vai, no seu lugar já está outra em jeito de abalada.”

Aquelas “correntes apestadas” de que falaba Rosalía. “Que pasen, que outras virán”. 

O texto é de Marco Aurelio, o que fora Emperador de Roma desde o ano 161 d. C. até a súa morte no 180. Chamábano o Sabio ou o Filósofo e pasa por ser unha das figuras máis salientables do estoicismo. As súas Meditacións son unha finura para quen as lea e son tamén unha guía de autoaxuda orientada a procurar un goberno ao servizo do deber. O determinismo, a ataraxia, a indiferenza perante a morte, a procura dunha vida simple, a busca interior, o esquecemento do externo, o bon vivir. 

“A vida dun humano é o que os seus pensamentos fan dela”, escribe. A virtude, a fortaleza para soportar con seneridade os golpes do destino. O universo, unha estrutura racional da que o humano non é máis que unha pequena parte. 

A imaxe dunha casa arruínada que serve de fondo á inscrición certifica ese sentido provisorio do devir, do tempo como fluencia, que sempre é quen de derrubalo todo. 

Tróuxome á memoria o famoso texto de Walter Benjamin sobre o Angelus Novus de Paul Klee: 

“Hai un cadro de Paul Klee titulado Angelus Novus. Nel vese un anxo no momento de afastarse de algo sobre o que ten fixa a súa mirada. Ten os ollos fóra das órbitas e as ás despregadas. O anxo da historia debe ter ese aspecto. O seu rostro está virado cara ao pasado. No que para nós se presenta como unha cadea de acontecementos, el ve unha catástrofe única, que deita aos seus pés ruína tras ruína, amoreándoas sen cesar. O anxo quixera deterse, espertar os mortos e recompor o destruído. Mais un vendaval sopra desde o paraíso e arremuíñase nas súas ás. E é tan forte o vendaval que o anxo xa non pode pregalas. Este vendaval arrástrao irresistiblemente cara ao porvir, ao que dá as costas, mentres o cúmulo de ruínas medra diante del ata chegar ao ceo. Este vendaval é o que nós chamamos progreso”. O río tormentoso, as correntes apestadas, o vendaval. E nós, como ese anxo xovenciño, a tomarmos notas para a historia, sorprendidos do permanente desastre.