Dicía Walter Benjamin nun dos seus primeiros libros publicados, e que poderíamos traducir como Calexón sen saída, que “así como empezamos a orientarnos a paisaxe desaparece, como a fachada cando entramos nunha casa”.
Non vou ocultar que un dos máximos praceres do camiñante, sempre que se produza nas condicións lumínicas e climatolóxicas idóneas, é o extravio. Porque só quen coñece o extravío entende o país que se desenvolve na paisaxe. Viático e extravío son, ademais, dúas das miñas palabras predilectas e que, curiosamente, representan dous movementos de significación radicalmente antagónicos. As dúas derivan de Viam que tiña como principal acepción en latín a de ser unha conexión externa entre dúas entidades de poboación determinadas. Fronte á Rugam (rúa), que era a conexión interior, a vía implica sempre exterioridade, inmersión no outro da urbanidade.
De Viaticum deriva, tamén, a nosa Viaxe, a través do francés e do provenzal como un semicultismo antes da aparición do galego moderno. A palabra Viático foi incorporada posteriormente para significar dentro da ortodoxia cristiá a provisión das sagradas formas a un crente que non pode recibilas no interior dun templo. A vía, portanto, condúcenos cara a fóra, sepáranos do centro da praza, o lugar do templo e do altar. En puridade sería imposible o extravío dun viático, como tamén o sería o extravío dun viaxeiro.
Quen se extra-vía coñece, por tanto, unha dobre exterioridade, primeiro pola preposición, extra, e logo polo substantivo, vía.
O extraviado é, dese xeito, un desorientado, ese alguén verdadeiramente capacitado para integrarse na paisaxe.
A palabra extravio seguiu pola súa conta outros camiños invisibles mais que deixaron trazos de ideoloxía na linguaxe, e deu en significar tamén o afastamento do que se considera normal e encontrou como sinónimos desatino, despropósito, erro, perdición, vicio, loucura.
