A foto sempre deixa un resto de sentido, algo que parece que non di, que non está a ser dito, mais que permanece, latente e incorporado, até que sae á luz.

Nun vello poema escribín: “E as fotos non enganan. Silentes, sempre emiten. Non deixan de dicir. E gritan como aves no alto das estatuas”.

Cando encontramos unha caixa ou un vello cartafol de fotos antigas e deitamos luz sobre estampas doutrora pomos en funcionamento automático a nosa factoría de creación de sentido e xorde unha enerxía da imaxe vista que procura o seu acomodo na mirada. Todo canto vemos precisa ser ollado, pasar da percepción á intelección, encherse de sentido. 

Nun filme que mirei recentemente dábase o caso dunha familia, pai e nai e tres fillos adolescentes, que enterran no xardín unha serie de obxectos que pensan desenterrar anos mais tarde. A vida pasa. E varias décadas despois, o pai morto, a nai anciá e demenciada, os tres fillos xa maduros deciden desenterrar a caixa. 

A escena resultante é dunha forza emocional e sentimental certamente estarrecente. Difícil vela sen emocionarse. Entre as fotos e os retratos doutro tempo aparece unha fita de audio do pai morto a falar, describindo desde trinta anos atrás como el supuña que sería a escena do desenterramento da caixa. Mentres escoitamos esa voz do morto que nos fala desde o tempo consumido imos vendo esoutros retratos de época. Os tres mozos aínda adolescentes convertidos agora en pais e nais de novos descendentes. A roda da vida a virar unha xeración mais, a noria dos acontecementos, do azar e a continxencia a virar unha volta consabida.

Durante moito tempo tiven esta foto por unha das máis fermosas que podería lograr nunca. E isto non pola pulcritude da súa realización técnica nin polas virtudes do seu revelado, que non é o caso, senón porque hai algo nela de achado personal e literario, de afinación dos instrumentos da mirada para a produción dun obxecto de culto. E si, culto é a palabra, o significante que permite entrelazar o cultural e o cultual.