Alberte Santos Ledo, A muller de lona, Ed. Laiovento, 2022

Un ninguén, empregado nun aparcamento, hábil no manexo e ordenación de vehículos (e velaí un dos núcleos temáticos), procede a pór orde na propia existencia, dilatada entre unha noiva e unha amante, escribindo sendas cartas de despedida, antes de resolver cal será a beneficiaria do seu adeus, decisión que tomará por sorteo, por azar, (e velaí outro dos núcleos temáticos).

Polo medio, entre as fantasmas da unha e da outra, cóase a imaxe dunha modelo publicitaria que ocupa un valado, visible desde o parking: a muller de lona. O discurso atende sobre todo ao diálogo con esas tres imaxes, diálogo no que se vai producindo, pouco e pouco, o tecido textual da novela. Ese Eu, como significante dun suxeito suxeitado pola enunciación, saca á luz o seu síntoma, que non é outro, que non pode ser outro, que o da soidade, obrigado a lidiar cos seus fantasmas, obxectos enfrontados que lle devolven a propia suxeitividade.

Aínda que ao principio a noiva e a amante parecen ser o centro do litixio, ao pouco, a modelo publicitaria, á que non trata máis que como espetador e consumidor, vai gañando peso e intensidade. Sabe cousas dela, coñece o seu nome real, e calcula poder integrala dentro do propio imaxinario nun exercicio máis de equilibrio, de ponderación, de traballador xa antigo dunha empresa ao que queren ascender desde a posición de vixilante á de supervisor.

Así se traza esta traxedia de interior que dilucida o conflito entre o individuo, moral e ético e social, de raíz cartesiana, asentado sobre o cogito ergo sum, e o suxeito, escindido entre o azar da súa inconciencia e a gramática do nome do pai, que nos devolve á humanidade e á raíz non mesurable, non cuantificable. E así este conflito entre mesura, na empresa, na contabilidade, na economía, no planificable, e desmesura do goce, da arte, da revolución, do amor.

E todo escrito como un diálogo que abranxe os vinteoito días do mes de febreiro e os vinteoito capítulos de que consta a novela.

Estamos perante un exercicio que ten que ver co xerme existencialista da novela contemporánea. Esa maneira de afrontar o texto do romance como espazo para o pensamento, como campo no que debuxar todo canto de teórico pode figurar na ficción. E isto non porque o texto asuma condicións que non lle corresponden, aventurándose polos camiños da teoría e da especulación, senón porque das propias redes de feitos, acontecementos e personaxes que se urden van derivándose circunstancias que animan a pensar, a supor, a considerar que, alén das palabras propias da novela, existe outro discurso, outra enunciación que está a ter lugar na conciencia dos lectores e que inclina ao pensamento. Un modelo de novela que esixe un dominio lingüístico e retórico importante, por máis que na presente edición sexan visibles aspectos mellorables en canto a grallas e erros que, por veces, desvirtúan o conxunto.

Penso mentres leo naquel lema inesquecible de Lacan a propósito do amor: “Amar é dar o que non tes a alguén que non é”. A imaxe dun rostro e dun corpo sobre a lona dun valo publicitario.