Fatal

hayworth

Nos soños que comezan a voar,
madeiras que chegaron de barcos afundidos,
o tempo sen máis forma que a pura exhalación,
ollei por un instante a última mirada,
posuído por doenzas que levan ao fracaso,
e vin de novo o rostro
daquela que eu amei
nun tempo e nun espazo
perdidos,
perdidos.

Se acaso alguén pregunta qué foi da súa beleza
na roda na que xiran os meses baixo a chuvia,
resposta non terei,
que as linguas nunca saben se poden apañar,
por sabio, por fermoso que sexa o teu discurso.
o nítido brillo das uvas no mes de setembro.

Seguindo un río lento de augas enlamadas,
con músicas que logo ficaron consumidas,
un lume, unha faísca, un voo de aromas gratos,
camiñas aínda espida,
fragmento dun relato que nunca escribirei,
sulcando a conxunción dos astros que se viran
nas néboas desa gándara inmensa do baleiro.

A un vello retrato de M. M.

Carl Perutz New York 16 June 1958

Hai máis de trinta anos, no fondo da distancia,
un demo que se oculta debaixo desa túnica,
mostroume a túa beleza,
a voz nebulosa do enigma,
os títulos secretos da tarde na pel.
 
Daquela florecían nas ruínas dos soños
as luces do crepúsculo,
borralla entre os espolios, bucólicas doenzas,
o mesmo que as tormentas nas noites debuxaban 
as torres que perdín.

O outono derrubara os brazos das estatuas
e todos acenderan candeas como signo 
da chegada dos cometas,
na brisa os teus cabelos a tremer,
feridos pola néboa do infortunio.

E vin como o xarrón cromaba as flores secas,
redomas a filtrar a luz doutro verán,
un barco que afastaba a hora derradeira.

 

foto de Carl Perutz, New York, 16 de xuño de 1958

maldita

scherezade

de todos os palacios que habitei

e torres e mansións e plácidos hostais

e casas alugadas compradas emprestadas

cabanas e galpóns e húmidos alpendres…

de todos cantos foron unha noite

acougo para o corpo

e deron en gardarme o sono nunha caixa

por ver se no descanso moraba o meu destino

por ver nesa sombra ardía o meu devir…

ningún como os teus ollos

o sitio onde ficar

a estancia do porvir nos séculos milenios…

o espazo onde ancorar

a praia onde pousar o corpo xa varado

e ver de corrixir os danos deste curso

nas febres incesantes da linguaxe

insomne o meu rotar de aspa pola noite

maldita Scherezade

ZaSu Pitts1894-1963

m197701882809

o corpo que levaba na altiva primavera

non era o que deixaba caer pola lembranza

 

perdera algo de masa muscular

tamén o corazón

batíalle máis forte

e vía algunhas nubes pola sombra

parásitos estraños

fragmentos dunha néboa tan antiga

que dera en situarse no centro da mirada

e o mesmo que un solista nun concerto

solemne lle impedía oír o voo das trompas

 

o resto era inocente

fervía por agosto

e tiña nas laranxas os obxectos

de todo o seu desexo

 

o rostro que mantiña oh si era un engano

o pouso que deixaran nas meixelas

dous cólicos de sombra

e o medo

o medo que abre un porto a unha tormenta

e esquécese do acougo

 

tamén levaba un pouco de derrota

sabor de antigos días

prendidos polas beiras dos labres

o signo sideral das rodas dos planetas

caídas entre os beixos que non dera

 

e ardíalle o misterio igual que unha faísca

un lume orixinal unha tristeza

portrait of a lady

4326999

gardou logo nos cofres as xoias desveladas

os ouros que fervían nun brillo de ilusión

e foi seguindo círculos e rodas

varandas que deixaban ollar para o silencio

e viu a luz que acenden os misterios

 

dispúxose daquela moi dentro da súa casa

o mesmo que un espello que olla noutro espello a imaxe de si mesmo

 

saía a camiñar

 

seguía os cursos altos das aves polo outono

e ás veces recollía pigmentos do serán

coa cámara de fotos

 

tamén bebía en vidros os líquidos dos campos

insomnes bebedizos que viñan acender

no corpo o seu inhóspito desexo

 

e fíxose distante

de feito inescrutable

 

un longo e devalante discurso de si mesma

como todos os discursos

como todos os suxeitos dos discursos

 

eu son, dixo por fin

a escura pega ida,

a ave que alimenta as néboas na distancia

Negra sombra

Tiña aberta unha boca no centro da outonía,
Un pozo que manaba estraña claridade,
Unha sombra de luz, un lóstrego de umbría
Murchando rosas negras, Raíña Escuridade.

Levou o canto aceso en días torturados,
E dixo estar ferida por aves solitarias,
Deixounos un poema de imaxes portuarias,
De xentes que embarcaban aos trópicos soñados.

Gardaba na súa queixa un eco altivo, claro,
Un sol que esparexía penumbra pola estancia,
E foi pra todos nós fulxente como un faro
Batendo coas súas aspas na néboa e na distancia.

Corpos 1

Debuxo agora un trazo de néboa no papel
E sinto que na liña de gris enfeitizado
Navega algún navío,
Espectro de viaxes fendidas polo tempo,
Excéntrico residuo do paso do vivir.

Non é máis que un capricho, un eco alucinado
Dos corpos posuídos, das nádegas negadas,
Dos brazos erixidos en voos de garza ardente
Nas torres do desexo,
Nos altos baluartes do afán e da paixón.

Mais pode que nalgún dos seus contornos secos
Perviva a exhalación, o alento esvaecido
De antigos apetitos, de fames non saciadas
Que foron declinando en ríos de avidez.

Celebro que regresen, que ocupen esta tarde
Deitados xunto a min
Nun leito encaramado no límite do olvido
E digan que foi certo,
Que foron e que fun.
E así, como caendo, aumenten este ascenso
Dos meses derrubados
E o ceo se precipite e volva aquela chuvia.
E os barcos que cruzaban o espello sobre o lago
(Pincel de vermellos diversos na luz do solpor)
Se avisten desde o cuarto do decrépito hotel.

Ou pode que me engane, que nada sexa certo,
Que todo se mesture nos pozos da memoria
E os corpos, os brazos, as linguas, o afán
Celebren unha burla, un rito de sarcasmo,
Un lenzo de seda a filtrar as imaxes da sombra.

Mais pode que tamén un anxo escurecido
Transporte unha lanterna,
O nítido raio de luz que esclareza ou ilustre
Esa lámina escura do corpo indultado.

Novela

Nada acontece na ficción.
Nada perdura no devir.

NON LEMBRO exactamente a hora ou o lugar,
Mais sei que foi nalgún daqueles bares rancios
Que entón daban acougo a seres transeúntes:
Poetas, vagabundos e músicos errantes.

Eu tiña vinte versos escritos sobre a pel
E todos vinculados aos anos que vivira
Mais sempre construídos coa métrica do outono
E o ritmo do crepúsculo nas tardes de setembro.

E ela, que era acaso un pouco máis sombría
Pois lera con fruición nos libros de Neruda,
Chegaba desde o centro dun bosque con palacios
Ferida por quen sabe qué nube ou qué presaxios.

O certo é que a encontrei na lúa da mirada,
Un anxo que proviña dos tempos en que fora
A noite dos seus pais, a tarde dos seus tíos,
A alba duns avós que outrora se perderan
Nos mares das viaxes por rutas da Arxentina.

Non tivo nunca nome ou pode que o perdese
Espida como andaba nas páxinas dos libros
Ou mesmo algún agosto naquelas longas praias
O ano en que empezaron os soños e o delirio.

Mais sei que se chamaba dun xeito inesquecible:
Canción, acaso Area ou pode que Linguaxe,
Algunha desas vellas palabras que remiten
A ecos doutros ecos, a sombras doutras sombras.

Mais viña sempre chea da lúa a media noite,
Vestida como as luces que feren a mirada
Cun brillo de ebriedade, coa sombra doutras sombras.

Canción era, por tanto, muller namoradiza
Que a todos se achegaba, que a todos seducía
Coa música e o voo. Así que non foi dada
Opción, alternativa, e tiven que renderme,
Chegadas como eran as horas para Amor.

E xuntos derrubamos as tardes sobre os lirios.

O certo é que unha noite fuximos a soñar
Os campos que se abrían do Miño cara abaixo
Coa insólita ebriedade que dan os vinte anos
E o voo dun automóbil que alguén nos emprestara.

As bocas como pértegas saltando contra o ceo,
As bocas que cantaban cancións da lúa negra,
As bocas que inclinaran o paso para ver
As cores albacentas dos mármores dos brazos,
Dos brazos das estatuas, dos brazos arrincados,
Dos brazos que perderan o día en que chegaron
Milleiros de soidades.

Qué imaxe pode haber máis próxima á ledicia
Que aquela de dous mozos unidos pola ollada
Quilómetros facendo, por vilas, por cidades,
O fume dos cigarros sumíndose na néboa,
Os corpos sobre os leitos das fondas máis baratas,
E o mar á nosa beira, guiándonos calado.

A noite xa empurraba o río baixo as casas
Seguindo a longa liña das luces polas beiras
A tarde en que chegamos a Lisboa.

Dos días que pasamos sumidos nun hotel
Que as pombas perturbaban, moi perto do Chiado,
Non gardo máis memoria que a sombra dos seus brazos
No instante de apertarme con forza ou con sixilo.
E acaso a melodía do viño percorrendo
As longas avenidas do meu sangue,
As grellas espallando aromas de comida,
Os libros que compramos, a música que oímos,
Daquela, cando todo, sen dúbida, podía
Seguir outro camiño, tomar outro percurso.
Tamén a certidume de estar a atravesar
As portas que me abrían o templo do porvir
Agora que despois da longa mocidade
Por fin podía entrar pisando cos meus pés
Nas salas en que ardían insomnes os poetas.

Alí soñaba o gozo con ser unha caricia
Con ser unha gozosa mirada sobre a brisa
Un número de luz a abrir os diafragmas
Das cámaras, dos ollos,
Un número de brillos de diamante.

E nada había triste de tanta que era a perda.
Perder era unha longa ferida que sangraba,
Un río que xurdía do corpo até chorar,
Un río que fundaran cadáveres de lágrimas.
Así que lle roubei a boca e quixen ir
Así polos navíos en busca dunha illa
Así por unha lúa de asombros e distancia.

Que lástima que todo, ao cabo, fose falso,
Que todo se rendese co estrépito da tarde,
Que os anos se vertesen por riba daquel voo
Deixándonos o lume da heroica singradura
Deposto ante o fracaso, final e consumido.

Mais brillan inda ao fondo dos meses abatidos
Estralos e faíscas da pel contra outra pel,
A lúa esparexendo sinais de pratas altas
Nos vidros que contiñan un viño ben maduro,
As fondas ruidosas de chan entaboado,
O sol sobre as terrazas na hora do café,
Umbrías librarías con séculos de luz,
Con séculos de tomos, con décadas de azul,
Abríndose ante nós, marítima viaxe,
E as ganas de ser sempre insólitos, alleos,
Distantes, escollidos, estraños estranxeiros.

Quen garde no profundo das vellas cicatrices
Algún dos arrecendos que paso a describir
Terá que derrubarse no medio da novela,
Deixar que pase o pranto, que o choro se esparexa,
Que o pouso memorial de prístinas suturas
Desprenda algo de sangue, de dores consumidas
Que agora se renovan e emprenden novo voo.

Pois cómo non chorar lembrando aqueles barcos,
O xeito en que dobraban o lombo para entrar
De proa contra o porto;
Ou cómo non verter sequera algunha bágoa
Ao abrir de novo o peito ao vento que chegaba
Celeste derramando a néboa luminosa
E fría desde o Atlántico.

Ou cómo non deixar que a voz se quebre e rompa
Sentindo novamente a pel entre o salitre,
O corpo alí entregado na ofrenda das areas,
Os labios que se abrían, a lingua que achegaba
Un líquido agridoce con restos de tabaco.

Recordo o corpo dela espido fronte ao mar,
Facendo un ritual de ondas e de danza,
E aquelas ebriedades, sen présa por partir,
Sen présa por tecer o texto da existencia,
Perdidos por ningures, quén sabe en qué lugar,
Seguindo o rastro incerto de estradas secundarias.

Recordo algún mencer despois de noite insomne,
Despois de noite enteira disposta baixo a lúa,
A lúa que, rotunda, deixábanos andar
Sen luces polas praias, polos campos.

Medrou a cabeleira e a barba debuxou
Sinais de sombra e gozo na flor da mocidade,
Na flor daquela cara que eu tiña hai trinta anos,
Na cara que perdín, que foi baixando un río
De árbores queimadas.
A cara que aínda asoma gravada nunha foto,
A cara co seu brillo, coa luz da inxenuidade,
Nos ollos acendidos, a cara que se foi,
Que acaso se perdeu ou disque me roubaron.

A cara, en fin, que agora xa non teño.
Igual que xa non teño aqueles vinte anos.
Mais teño estoutra cara, a cara de vivir,
A cara de ir morrer en décadas vindeiras,
A cara de estar lendo agora esta novela,
Dispondo un novo verso sen máis que vos dicir.

Odisea

Do antigo mar que sulcan as palabras
en naves cheas de ánforas e hexámetros
só lembro o vello aroma do crepúsculo
e esa vaga e circular efixie que na noite
despois das chuvias fértiles de abril
emerxe desde o fondo,
atravesando espazos co seu corpo
e abrindo a leve xanela do verán
con un fulgor lunático.

Do resto gardo un eco fráxil
esvaecido como a pomba da mañá
sobre un muro de cal
e só, ás veces,
cando o ingreso do outono é violento
e embalsamo o desexo con flores antigas
lembro a lúa a caer
vertixinosa, acesa,
sobre o doce perfil e a sombra do teu corpo
Nausícaa.

de O regreso das ninfas, 1985

1977

A zona da conciencia que soe desenterrar
Os corpos corrompidos do fracaso
(Os cofres e bauis con fotos e misivas
Fendidas pola sombra da humidade,
As letras que se xuntan e emborronan)
Procura algunhas veces lembrarse da canción
Que os labios teus cantaban
Hai máis de vinte anos,

E é grato despertar despois de que nos soños
Os mesmos días altos, as mesmas alboradas,
Regresen no esplendor da plenitude
Coa mesma intensidade, idéntico fulgor.

Non sei que puido haber nalgún daqueles días,
Nalgún daqueles meses, que sempre, ao regresar
Das sombras dunha noite atormentada,
Celestes iluminan a sala dun museo
Con cadros, con estatuas, con fotos e con cartas

E todo me resulta tan preciso
Que, mesmo, ao despertar, durante algúns segundos,
Paréceme que aínda puidésemos voltar
A aqueles escenarios, aos bares e teatros
Que viron deambular as nosas mocidades
E a aquelas fondas grises, con cuartos de aluguer
Que daban acollida aos nosos corpos
En Vigo, en Barcelona, tamén en Portugal,
As casas dos amigos que sempre nos deixaban
Algunha habitación, sofás-cama, tresillos
Incómodos, -¿qué amor así logra fartarse?-
E aqueles percorridos sen meta nin destino
Que mesmo parecía
Que fose o noso amor seguido por centauros,
Esfinxes e unicornios, arpías e hipogrifos,
Por sempre condenado ao tártaro e o averno.

Maldita xeración, madiltos eses anos
Da barba e da revolta, maldita esa carreira
Que había que facer, e logo xa pasou,
De súpeto mudou o antigo decorado
E todos xa demócratas, poetas, licenciados,
E ti que decidiras partir con outro rumbo,
Sumirte no baleiro das néboas que hai no olvido.