https://biosbardia.wordpress.com/2022/05/31/manuel-forcadela-o-quixote-deberia-ocupar-un-espazo-central-na-formacion-de-calquera-humanista/

Encontro entre papeis e cadernos antigos 
reliquias de 1990 
da visita ao Museu de Sir John Soane 
en Lincoln’s Inn Fields, Londres. 

Son estampas da casa en que morara 
as décadas finais da longa vida 
enchéndoa de enseres e tesouros, 
planificándoa desde o inicio 
como un museu póstumo. 

Arquitecto inglés da transición 
do clasicismo ao romantismo, 
príncipe dos lucernarios, as vidreiras e os espellos, 
arqueólogo de Exipto, Grecia e Roma, 
nos tempos en que os mozos findaban formación
cun Grand Tour á cidade de San Pedro. 

Alfaia de inesquecible beleza, 
imaxe dunha época de mudanzas 
radicais e procuras transcendentes, 
no solpor da Ilustración, no alborexar 
do século romántico, 
sempre con ecos e sospiros do glammour 
do British Empire. 

O ceo ennegrecido, que atravesan lixeiras unhas nubes de outrora, molde dun espazo afastado e sen determinar, define por contraste a casa solitaria e aínda viva, habitada por xente que non se deixa ver, enfeitada de hedras e xasmíns, albergue e asilo perante o mar incerto, nalgún lugar das rías altas.

Olla para min mentres circulo e invítame ao retrato, no conxunto do tellado, a galería, a balaustrada, atavío da humidade e da humildade.  E eu noto a súa mirada, o que evoca mentres paso: revelacións que non distingue do misterio. 

E divulga o seu arcano, 

denuncia o seu enigma, 

confesa a súa reserva de sombra.

Ah Roma derrubada, acaso máis fermosa
Do que na altura nívea, no tempo cenital,
Dos grandes poderíos,
Agora só ruína, borralla entre os espolios.

con Darío Álvarez Basso, X. M. Álvarez Cáccamo, Ánxel Huete. Vigo, 20 de maio de 2022, Biblioteca da EMAO, Escola Municipal de Artes e Oficios.

Non fai falta botar man dos peiraos abandonados no primeiro lumbrigar do día, ao xeito do verso nerudiano da Canción Desesperada, para entendermos a dimensión solitaria de dársenas e embarcadoiros nos momentos extremos de intemperie, de fríos e humidades. O lugar de Punta Sabbioni, no leste da provincia véneta, disposto contra a cidade e ideal para fuxir, vía marítima, polo Adriático cara abaixo, presenta todas as calidades do mítico e do goce. Desde aquí, só con deixarnos levar polo vento e a ventura, estaremos a un salto de can de Grecia e de Estambul, de Alexandría. Se aínda logo, na edición desta estampa, acrecentamos unha trama de antiguidade para conseguir un aspecto vintage, simulando un documento moito mais afastado no tempo, con vestixios e sinais, e converter a foto nunha chaga, lugar do sedimento, depósito da úlcera e da dor, a imaxe vira en estigma, en cicatriz, e vemos como medra a súa beleza.

Porque a beleza, dixera Rilke e levamos anos repetindo, non é máis que un fragmento do terrible que nos é dado contemplar. E, se a amamos tanto, é porque, serena, rexeita esnaquizarnos.

Ando namorado desde hai tempo da palabra “lanterna”. Evoca para min, desde o interior do idiolecto, esa zona en que os vocábulos están tisnados de existencia, a parte máis escura de Roma, a que os turistas visitan de mañá e que, segundo avanza a xornada, abondonan por un temor estraño. 

Seica vén do grego lamptér, que era un facho ou lámpada, por veces fechado nun receptáculo rodeado de vidros reflectantes que aumentaban o claror. E tráeme a miúdo á memoria o verso de Virgilio “ibant obscuri sola sub noctem per umbra”. 

Hai, con todo, un episodio estarrecente que evoca Dante na Comedia (Inf. XXVIII): o do famoso trobador occitano Bertram de Born, executado por traizón en Inglaterra, que camiñaba coa cabeza na man como se fose unha lanterna, logo retratado por William Blake e Gustave Doré. 

Non hai moito escribín, como complemento a un poema a medio facer: 

Poetas as que chegan de noite a unha lanterna

erguendo unha bandeira de hortensias estampadas

e borra de tabaco

a rebolos sobre a lama das palabras. 

Pensouse moito tempo que a facultade de lembrar residía organicamente no corazón. Cor, cordis é o étimo que está detrás da palabra recordar, literalmente volver ao corazón. Cando evocamos algo con nitidez e sen medo a errar na evocación dicimos que lembramos “de cor”, como tamén fan na lingua inglesa “by heart” ou na francesa “par coeur”. 

O corazón e o seu bater dentro da caixa do peito ou no fluír no sangue polos pulsos estableceu a ligazón entre o corpo e o espírito e foi significante e sintomático. E permitiunos sinalar mudanzas de época co seu ritmo, entre regulado e constante, obxecto da cardioloxía neoclásica e ilustrada, e repentino,  nas arritmias da “coraxe”, outra palabra derivada, tan románticas, mentres deixaba de darlle corpo, de incorporar, a memoria para ser lugar do sentimento. 

Se o mundo nos resulta inaxintible, malia estar aí connosco dentro, e imposible de reconstruír, inefable, refacer un recordo, algo que nunca foi enteiro, é máis unha tarefa de fabulación, de elocuencia, que de verdadeira arqueoloxía. E esixe un reflexo, un eco, o alimento dunha repetición que nos presenta como fillos das palabras. 

 E aí estamos: entre un mundo que non se deixa dicir, que non cabe nos vocábulos, e unha gramática que é sempre distancia do mundo. Paradoxos da linguaxe que cala máis que di. 

A revista Madrygal publica no seu último número (Vol. 24 2021) esta colaboración miña. Obrigado coma sempre a Ana Acuña polo seu convite e intermediación.

I.      Louis Althusser

O importante deste home
é que non ten importancia,
que sabe que non sabe onde está
e que precisa algures para ir.
– De onde chegas, forasteiro?
– De lonxe.

II.    

E sendo numerosas as obras e traballos
Que deben adornar a vida anacoreta
E moitas as obrigas, enredos e misións
Que impón a agricultura e o culto do xardín,
Non son, así, menores aquelas que require
Das rosas o labor, das silvas o combate

III.  

E quen nos vai valer, Terra de Montes?
Quen mirará por nós, xardín do esquecemento?
Quen virá nos gorentar, viño do olvido?

IV.   

Faite vello. Prevalece
Sobre os tempos anteriores. Non difundas
Os dominios doutra idade. E alimenta
Os imperios do saber. Da beleza,
Se cabe, máis devoto.
E faino todo devagar.
Tranquilamente. 

V.     

Herba do aire,
herba do mar,
nenúfar e ninfea
de grandes follas, 
floreada
de branco e de amarelo,
tamén a ti pertenzo,
aire da araña e mal de ollo,
cálice sagrado do viño e do fermento
da uva polo sangue,
do tempo, 
sucesión
das cousas como un ciclo,
das horas como partes
da idade e da existencia,
a ti, como estación dos barcos que atravesan
os mares como un treito da noite
e da distancia,
o tempo inda varrendo o po destes altares,
a foula e a muíña das ceas sobre a mesa,
baixada esta persiana 
que filtra a claridade
da lúa sobre as teclas do piano,
divina hortensia embriagadora
da luz de medianoite,
da noite cos seus hábitos de voda,
esponsal da escuridade
sen vestido 
nupcial,
do tálamo
con máscaras escuras,
as dúas apalpando
o pálpito da sombra,
a noite,
a media noite.

VI.   

E cumprirás o teu destino de ruína
E serás corpo canso,
Esp’ranza derrotada,
Espello do fracaso,
Unha borra que ficou do viño consumido,
Da cera derretida, 
Un vestixio,
Refugallo
Dun antigo vivir,
Desperdicio,
Varredura.

VII.                  

Venderei a miña alma
A quen me dea tres castelos:
Un para os menceres e a mañá,
Outro para as tardes e o solpor,
E o máis difícil, derradeiro,
Aquel para as noitadas de invernía.
Non precisan ser moi grandes.
Mesmo abonda
Con que teñan unha torre, unha bandeira,
Unha ponte levadiza. 

VIII.                

Estes ollos non encontran acomodo.
Nin quietude, nin letargo, nin sopor
Dan amparo ao seu afán, 
Sosego ao seu tumulto. 
Pola noite nas raíces do rostro
Hai enxamio e fervedoiros
A empurrárenme a pel,
A alongárenme as pregas,
Estas minguas e curvas
Como froito dos anos,
O debuxo que trazaron as idades.
Son as néboas dos camiños percorridos.
Son as lamas doutras chuvias e poeiras.
Son o son doutras galernas.
Non hai rostro verdadeiro.
Todo esconde o que lle pasa. 

IX.   

Prendo agora nesta aperta
Aquel neno que fun.
É abrazo de aloumiño,
Un aceno de reunión,
Un amparo, un acubillo.
Suxeito ese suxeito que crecía,
Semente a esparexer brotes e canos,
Cadullos e cardos, coios e terróns,
E abrázome aceptándoo.
Ben sei que mesmo apreixo
Aquel que inda non era
E o que logo non foi.
Substancia do posible e do imposible.
Regreso deste xeito ao vello neno.
Ingresa para sempre o neno vello. 

X.     

Divina hortensia embriagadora
da luz de medianoite,
cálice sagrado do viño e do fermento
das uvas polo sangue,
herba do aire,
herba do mar,
nenúfar e ninfea
de grandes follas, floreada
de branco e de amarelo,

e quen nos vai valer, Terra de Montes?
Quen mirará por nós, xardín do esquecemento?
Quen virá nos gorentar, viño do olvido?

XI.   

Dos nomes que habitei
No curso dos meus anos,
Nomes como casas, residencias,
Albergues, campamentos,
Foron músico e poeta aqueles que acolleron
Con grandes agarimos e bondades
Os corpos desolados.
O músico que viña da estirpe e da raíz,
Poeta como asombro e ladaíña. 
Músicos aqueles que senten devalar
O tempo como un sopro, o pálpito, o bater
Do espazo contra a caixa do misterio.
Poetas os que chegan de noite a unha lanterna
e dan en acender os días derrubados. 

XII.                  

Longos anos trasladei o meu corpo por ocasos
Por tormentas e venturas
Procurando un non sei que de lugares e horizontes.
Era algo sen obxecto,
Unha especie de substancia,
A chamada radical da raíz ou do destino. 
E así celebro agora o rito do lugar,
O cántico da nube e da presenza,
Da herba que acariña as plantas dos meus pés,
Dos froitos que aprodecen pola terra,
E teimo en entregarme á chuvia que se achega,
Ao círculo e ao ciclo,
Á roda na que xiran os imperios do tempo. 
E é na luz que lle abre paso
Á beleza da ruína
Onde viven amparadas
A piedade, a compaixón,
Oh bébeda de hortensias e flor de laranxeira.